Cosa nostra (wł. nasza rzecz, nasza sprawa) – włoskie określenie współczesnej odmiany tajnej organizacji przestępczej (mafii) w USA, wzorującej się na dawną mafię sycylijską. Określenie la cosa nostra (LCN) zostało użyte po raz pierwszy w roku 1963 podczas składania wyjaśnień przez Josepha Valachiego przed komisją senacką USA. Początkowo tworzyli ją włoscy imigranci przybyli do Ameryki, obecnie składa się niemal z samych rodowitych Amerykanów.

Cosa nostra często nazywana była zorganizowanym państwem podziemnym, a to ze względu na rozbudowaną strukturę. Składała się z ok. 24 znanych tzw. rodzin, mieszkających i działających w różnych miastach – głównie w Nowym Jorku, Filadelfii, New England, Detroit, Kansas City czy Chicago. Każda rodzina liczy od kilkudziesięciu do nawet tysiąca członków. Kieruje nią szef (don ; capo di tutti inaczej padre capi), który ma doradcę prawnego (consigliere). Sprawami rodzin zajmuje się komisja złożona z od kilku do kilkunastu członków, natomiast działalność i współpracę wszystkich rodzin wraz z innymi grupami przestępczymi (nie będącymi organizacjami mafijnymi) koordynuje Narodowy Syndykat Przestępczy. Współpracę i działalność rodzin wspomagają skorumpowane jednostki władz państwowych USA.

Działalność cosa nostry obejmuje wszelkie możliwe struktury społeczno-handlowe, dlatego też uważana jest za jedną z największych tego typu struktur światowych. Sprawuje ona kontrolę nad nielegalnym hazardem, prostytucją oraz „przemysłem” narkotykowym. Często działa pod przykrywką legalnych firm usługowych lub produkcyjnych (np. barów, klubów, pralni, firm ochroniarskich), wymuszając za swoje usługi (m.in. ochronę mienia, tzw. racket – szantaż) niewspółmiernie wysokie opłaty. Powiązania z legalnie działającymi przedsiębiorstwami pozwalają organizacji na pranie brudnych pieniędzy.

Tradycyjna terminologia

   1. capo di tutti capi - "szef wszystkich szefów", imiennie Matteo Messina Denaro w mafii sycylijskiej i Renato Gagliano w Sacra Corona Unita
   2. capo di capi re - godność przysługująca seniorom lub emerytowanym członkom, równorzędna ze statusem członka-emeryta, "król szef wszystkich szefów"
   3. capo crimine - "szef przestępców", określany również tytułem don – głowa rodziny przestępczej
   4. capo bastone - "młot", nazywany również "podszefem" – druga osoba w łańcuchu po capo crimine
   5. consigliere - doradca
   6. caporegime - dowódca mający pod sobą regiment, tj. drużynę, składającą się z około dziesięciu sgarriste
   7. sgarrista lub soldati - żołnierz, członek mafii zajmujący się wykonywaniem zleceń
   8. picciotto - mały człowiek, niska rangą osoba wspierająca działania, niżej od żołnierza
   9. giovane d’onore - członek "stowarzyszony", honorowy, pomocnik, przeważnie osoba nie będąca z pochodzenia Włochem